Viswijzer staat duurzaamheid in de weg: Consumenten kiezen steeds vaker voor duurzame vis. Keurmerken moeten de consument helpen om bewuste keuzes te maken. Echter, zo blijkt uit zojuist verschenen onderzoek van Gastropedia.nl, kregen diverse vissoorten onterecht een keurmerk, terwijl weer andere vissoorten zónder keurmerk juist duurzaam kunnen zijn. Rondom keurmerken spelen grote tegenstellingen tussen wetenschappers en NGO’s. Aan de buitenwereld presenteren zij hun bevindingen als feiten, maar al te vaak blijken het gekleurde meningen.
Het onderzoek van Gastropedia met medewerking van journalist Jaap de Graaf heeft tussen oktober 2020 en februari 2021 onderzoek naar de handel en wandel in de wereld van viskeurmerken en interviewde tientallen wetenschappers, NGO’s, brancheverenigingen en functionarissen bij supermarkten en vishandelaren. Hij ontdekte dat het recht op een vrije keus van de consument met voeten wordt getreden. De voorlichting over ‘duurzame vis’ deugt volgens hem niet, omdat er een te groot commercieel belang is bij de beoordeling van vissoorten.
Een belangrijke raadgevende organisatie voor duurzaamheid van vis, de Good Fish Foundation (de VISwijzer), doet zich voor als officiële instantie, maar is dat niet. Het is in feite een commerciële organisatie die wordt betaald door supermarkten en subsidies. De beoordeling of een vis duurzaam is of niet, is subjectief en wordt niet gecontroleerd. Nederlandse horecaondernemers en supermarkten gebruiken de VISwijzer bij het bepalen van hun assortiment. Verschillende ondernemingen geven echter aan geen kennis te hebben van de beoordeling en varen dus blind op het oordeel van de Good Fish Foundation.
Gerenommeerde internationale organisaties spelen een dubieuze rol. Het onderzoek stuit op vooringenomenheid bij de beoordeling van bepaalde vissoorten. Wetenschappelijke adviezen worden in de wind geslagen, om het eigen standpunt over wel-of-niet duurzaam te kunnen handhaven. Zo vindt men wilde zalm niet biologisch (!) en wordt voor paling met publiek geld campagne gevoerd voor de invoering van maatregelen, terwijl er voor die soort al een uitgebreid pakket aan overheidsmaatregelen bestaat en het duurzaam beheer al jaren op orde is.
Sectoren, wetenschappers en NGO’s streven allemaal naar duurzame visserij, maar in de praktijk staan ze vaak lijnrecht tegenover elkaar. De consument is er niet mee geholpen. Gastropedia vindt dat er eerlijke informatie moet komen over duurzame vis en viskeurmerken. Het mag niet zo zijn dat financieel afhankelijke of commerciële partijen bepalen welke vis consumenten wel of juist niet krijgen voorgeschoteld.
