PORTRET VAN EEN FRIKANDEL

Zonder dat we ons er eigenlijk bewust van zijn, is de frikandel misschien wel Nederlands meest ondergewaardeerde no waste product. Dit gegeven wordt overschaduwd door het cliché matige imago.

Waarom zijn er geen producenten die het no waste imago van een frikandel promoten? Er is geen noodzaak om dit te doen legt Mickael Timmermans, marketing manager van Van Oers Groep uit. Een frikandel wordt overal geproduceerd voor 7 tot 10 cent. Je koopt frikandellen al voor 20 tot 30 cent als consument. Als je hier flinke marketing in stopt om campagne te voeren dan gaat dit direct ten koste van al je marge. En het is eigenlijk gewoon niet nodig, want mensen kopen het toch.

Een hotdog aan de steroïden, zo noemen ze de frikandel in Amerika. Naast België en andere Europese landen waar de frikandel een bekende Nederlandse delicatesse is, heeft de frikandel ook de Atlantische oceaan over weten te steken. In Boston verkopen ze bij restaurant frikandellen ondergedompeld in cheddarsaus met geraspte cheddar er bovenop. In Amerika denken ze echter dat de frikandel een typisch Vlaamse streetfood is. Daar zouden zowel slagersknecht Gerrit de Vries als Jan Bekkers niet blij mee zijn geweest.

FEITEN

• Volgens de Algemene Kokswaren en Snack producent vereniging (AKSV) worden in Nederland ongeveer 600 miljoen frikandellen geproduceerd per jaar.
• Frikandel mag officieel sinds 2005 ook met n geschreven worden.
• Per hoofd van de bevolking eten we ongeveer 37 frikandellen per jaar.
• De frikandel is met meer dan 30% marktaandeel nog steeds de populairste snack van Nederland.
• In de fabriek van Beckers worden iedere dag zo’n 1 miljoen frikandellen gemaakt.
• Het maken van een frikandel in een fabriek neemt ongeveer twee uur in beslag.
• Het wereldrecord frikandellen eten staat nu (begin 2014) op 47 stuks in een uur door Sjonnie Noordeinde.

SOORTEN EN MATEN

Elk jaar komen er wel een aantal nieuwe snacks op de markt. De trend is dat snacks steeds groter worden en de frikandel is hierop geen uitzondering. Sinds het ontstaan van de oorspronkelijke commerciële frikandel in de jaren 50, zijn er heel wat varianten op de markt gekomen.

• Javaanse frikandel: een frikandel met een speciale groente en kruiden melange.
• Gepaneerde frikandel: een frikandel voorzien van een krokant laagje paneermeel.
• Grove frikandel: een frikandel zoals die in 1954 is geïntroduceerd is door Gerrit De Vries.
• Halal frikandel: gemaakt van 100% halalvlees.
• Frikandel XXL: een frikandel van 35 cm lang.
• Supergroover: langere grove frikandel met stukjes ui.
• Mammoet frikandel: een 26 cm lange frikandel van Beckers.
• Frikandel broodje: een frikandel in een jasje van bladerdeeg en curry.
• Ovenfrikandel: een frikandel die niet gefrituurd hoeft te worden.
• Frikandel Mora: gekenmerkt door zijn ‘Mmm’-tattoo.

WAAR ZAG DE FRIKANDEL HET LEVENSLICHT

Trots op Dordrecht

Als reactie op een reclame van Beckers, waar Jan Bekkers als enige echte uitvinder van de frikandel wordt genoemd, schreven veel Dordtenaren op een over een andere waarheid. Ze zijn trots op Gerrit en zijn verhaal en willen zelfs dat er een standbeeld wordt gemaakt ten ere van hun frikandellenkoning. De frikandel heeft twee scheppingsverhalen: die van slagersknecht Gerrit De Vries uit Dordrecht en het verhaal van Jan Bekkers uit Deurne, de man die Beckers oprichtte. Tot op de dag van vandaag heerst er nog steeds strijd tussen de twee snackondernemers over wie er het eerste was. En niet alleen tussen de fabrikanten zelf, maar ook in de twee gemeentes klinken trotse, doch kibbelende geluiden. Gerrit was een hardwerkende slagersknecht die gehaktballen maakte en deze aan de horeca in Dordrecht verkocht. Snacks waren destijds booming en vanwege een verandering in de warenwet was hij genoodzaakt zijn product te veranderen.

Hij besloot niet het recept te wijzigen, maar juist de vorm. Van de gehaktbal maakte hij een gehaktworst. De Vries nam vervolgens de naam Frikadellen over, nadat dit hem door een vrouwelijke Duitse snackbarhouder zou zijn ingefluisterd. In tegenstelling tot De Vries Snacks, beweert snackfabrikant Beckers dat de oprichter, Jan Bekkers, in 1959 de uitvinder was dit oer-Hollandse product. Volgens Bernard Goethals, operationeel directeur van Beckers, ontwikkelde Gerrit de grove frikandel, een worst zonder velletje. Beckers is naar eigen zeggen schepper van de frikandel zoals we die vandaag de dag uit de muur trekken.

INGREDIËNTEN

De frikandel die we vandaag de dag uit de muur halen, bestaat voor ongeveer 40 procent uit separator kippenvlees. Dit is vlees dat achterblijft op het karkas en is het hoofdbestanddeel van de frikandel. Verder bestaat de frikandel respectievelijk uit 25 procent varkensvlees, water, paneermeel, bindmiddel, kruiden, uien en smaakversterkers. Dit laatste is vaak het bedrijfsgeheim van de snackfabrikant, waarmee ze zich pogen te onderscheiden van de andere frikandellen.

Zonder dat we ons er eigenlijk bewust van zijn, is de frikandel misschien wel Nederlands meest ondergewaardeerde no waste product. Dit gegeven wordt overschaduwd door het matige imago van de frikandel. Ze zouden gemaakt worden van slachtafval, koeienogen en schapenstaarten. Echter, het gruwelgehalte van de meest begeerde snack van Nederland valt reuze mee.

 

Is de duurste frikandel van Nederland ook de lekkerste?

We vroegen een van de beste chef-koks van Nederland om de frikandel nét even wat lekkerder te maken!

 

 

Tekst en foto’s Potret van een frikandel: www.foodinspiration.com