Seleen of selenium is een spoorelement dat ook als antioxidant functioneert. Seleen zit in de lever en beschermt rode bloedlichaampjes en cellen tegen beschadiging. Seleen maakt zware metalen die door verontreiniging in voeding terechtkomen minder giftig. Seleen is ook belangrijk voor een goede werking van de schildklier en mogelijk beschermt seleen tegen het ontstaan van prostaatkanker. Seleen zit in veel voedingsmiddelen, zowel dierlijke (vis en vlees) als in plantaardige producten. Er zijn aanwijzingen dat jonge mannen en vrouwen, zwangere vrouwen en tienermeisjes mogelijk te weinig seleen binnenkrijgen. Seleen of selenium is een spoorelement dat ook als antioxidant functioneert. Seleen zit in dierlijke producten vaak gekoppeld aan eiwit. Zowel in dierlijke als plantaardige producten komt seleen voor in zowel organische vorm als in anorganische vorm. De organische vorm wordt beter opgenomen door het lichaam dan de anorganische vormen Seleen in organische vorm is ook bekend als selenomethionine of selenocysteine. Seleen in anorganische vorm is ook bekend als seleniet of selenaat. In plantaardige bronnen brood en andere graanproducten, groente hangt de hoeveelheid af van het seleengehalte in de bodem. Aan bijna al het veevoer wordt seleen toegevoegd. Daardoor zit het ook in vlees.
Iemand krijgt via eten en drinken ongeveer 50 microgram seleen per dag binnen.
Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheden
In de tabel hieronder lees je hoeveel microgram seleen je per dag ongeveer zou moeten binnenkrijgen.
Categorie/leeftijd | Dagelijkse aanbevelingen van selenium (microgram) |
Kinderen | |
6-11 maanden | 15 |
1-2 jaar | 20 |
2-5 jaar | 25 |
6-9 jaar | 30 |
Mannen | |
9-13 jaar | 40 |
14-18 jaar | 60 |
19-50 jaar | 60 |
50-70 jaar | 60 |
> 70 jaar | 60 |
Vrouwen | |
9-13 jaar | 40 |
14-18 jaar | 50 |
19-50 jaar | 50 |
50-70 jaar | 50 |
> 70 jaar | 50 |
Zwangere vrouwen | 60 |
Vrouwen die borstvoeding geven | 60 |
Bron: Nordic Nutrition Recommendations 2012 |
Gezondheidseffecten
Seleen:
- beschermt rode bloedlichaampjes en cellen tegen beschadiging
- maakt zware metalen die door verontreiniging in voeding terechtkomen minder giftig
- zorgt voor een goede werking van de schildklier
- beschermt mogelijk tegen het ontstaan van prostaatkanker
Seleentekort
Er zijn aanwijzingen dat sommige groepen mogelijk minder seleen binnenkrijgen dan wordt aanbevolen, zoals jonge kinderen en zwangere vrouwen. In het Nederlands Voedingsstoffenbestand (NEVO) zijn echter niet voor alle voedingsmiddelen seleniumgehaltes beschikbaar. Om vast te stellen of daadwerkelijk tekorten zijn is aanvullend status (bloed)onderzoek nodig.
Een langdurig ernstig tekort aan seleen is te herkennen aan:
- hartstoringen
- spierpijn
- spierzwakte
Te veel seleen
Het is vrijwel onmogelijk om via eten te veel seleen binnen te krijgen. Door het gebruik van supplementen kan wel een overschot ontstaan. Een overdosis aan seleen is te herkennen aan deze verschijnselen:
- verlies van haar, nagels en tanden
- huidbeschadigingen
- aandoeningen van het zenuwstelsel.
Als bovengrens voor een aanvaardbare veilige inneming van seleen geldt:
- 60 microgram per dag voor kinderen van 1 tot 3 jaar
- 300 microgram per dag voor volwassenen