Kronto is het Surinaamse woord voor kokosnoot.
De Surinaamse keuken dankt haar rijkdom aan een mengelmoes van culturen. De bevolking bestaat uit verschillende etnische groepen zoals Chinezen, Creolen, Hindoestanen, indianen en Javanen. Fransen en Nederlanders hebben het land ingepalmd en ook zij hebben hun stempel op de keuken gedrukt. De Hindoestanen brachten kerriegerechten mee, de Javanen hun Indonesische gerechten, de Chinezen hun rijstschotels en de Nederlanders hun rijsttafels. Rijst en bonen zijn meestal een vast onderdeel van de maaltijd. Maar daarnaast worden, naar Hollandse gewoonte, ook aardappelen geserveerd. Op tafel staan vlees en vis, meestal een stoof- of ovenschotel, twee soorten groenten, gekookte banaan en een salade. Als dessert wordt vers fruit geserveerd of een zoetigheid. Surinamers zijn dol op eenpansgerechten waarin vis en vlees worden gecombineerd. Een typische bereiding is moksie alesie, een soort Surinaamse paella waarin varkensvlees, spek, garnalen en makreel samen gaan met kool, rijst en kokosnoot.
Kip Paramaribo is een suddergerechtje van kip met onder meer ketjap, tomaten, gember en de geurige Surinaamse peper Madame Jeanette. Kip is eveneens onderdeel van pom, een ovenschotel met tajer, een wortelknol, die in de pot gaat samen met pekelvlees, tomaten, selderij, paprika, sinaasappelsap, azijn, suiker, ketjap en knoflook. Pastei van kip is een bereiding van kip in korstdeeg met onder meer wortelen, selderij, paprika, tomaten, doperwtjes, kappertjes en augurkjes. Tomtom is een puree van broodvruchten of bakbananen die in of bij de soep wordt gegeten. In Surinaamse gerechten wordt gebruikgemaakt van verschillende soorten pepers, kruiden en specerijen. De bekendste pepers zijn de Madame Jeanette, de geurigste van alle pepers die je in Suriname vindt, en de hete ajoema.
Veelgebruikte smaakmakers zijn gemberwortel, gemalen koriander (dhania), gemalen komijn (djinten), sterk smakende kemirienoten, zoute ketjap, pittige sambal oelek, laurier, piment, nootmuskaat, peper, geelwortel (koenjit), oestersaus, knoflook, zoutvlees, gedroogde vis en gedroogde garnalen. De maaltijd wordt overwegend besloten met verse vruchten, maar er zijn ook typische desserts zoals Engelse bol, een taart gemaakt van eibeslag met vanille, rum of brandewijn en citroenschilletjes, eventueel versierd met vruchten, hagelslag, slagroom en mokka. Of dokoen, een mengsel van geraspte cassave, gedroogde kokos, rozijnen, amandelessence, suiker, gecondenseerde melk en kaneel dat wordt gestoomd in bananenbladeren. Ook klassieke Hollandse vanillevla vind je onder een hoofdstuk Surinaamse desserts.
KRONTOMERKI
Krontomerki is kokosmelk/santen.
KWIE KWIE
Kwie Kwie is een gepantserde tropische vis. Het is belangrijk om de vis goed schoon te maken vóór de bereiding.
LAMJOEI
Lamjoei is rode bonenpasta in blik of pot.
LANGKORRELRIJST
Langkorrelrijst (van Surinaamse of Javaanse afkomst) is de bekendste rijstsoort. U maakt er bijvoorbeeld mooie, droge witte rijst mee. De slanke korrel is ñ 4 maal zo lang als dik. Langkorrelrijst is te koop als zilvervliesrijst en als witte rijst. Bij zilvervliesrijst zit het vlies nog om de korrel, waardoor de rijst voedzamer is.
LAOS (langkoeas).
Gemberachtige wortelstok, vers of in poedervorm verkrijgbaar.
LIMOEN, LEMMETJE, LIME (Citrus aurantifolia).
Rond of enigszins langwerpige vrucht, 2 tot 5 cm lang of in doorsnee, groen of groengeel van kleur. Het vruchtvlees is lichtgroen en is geuriger en aromatischer dan dat van de citroen. Er zijn verschillende rassen, die zelden onder naam in de handel zijn. Oorsprong: Maleisië.
LONTAI
Lontai zijn pimentkorrels.
MADAME JEANETTE
Een Madame Jeanette is een Surinaamse peper. De peper is langwerpig van vorm en is erg heet. Hij lijkt veel op de Adjoema peper, die veelal als Madame Jeanette verkocht wordt.
MASALA
Gemengde specerijen met veel komijn; lijkt op kerriepoeder. Wordt ook veel in de Surinamese keuken gebruikt.
MASOESA
Masoesa is bosvrucht waaraan het sap wordt onttrokken. Vervolgens wordt de overgebleven vrucht verpoederd.
MINSI
Minsi is bruine-bonenpasta of gepekelde boontjes.
