Patat is waarschijnlijk ontstaan in België en niet in Frankrijk, zoals de Engelse naam – french fries – suggereert. In het Oudfrans heet patat patates de frites. Letterlijk vertaald betekent dit gefrituurde aardappels. In het Nederlands gebruiken we beide delen van het Franse woord apart. Patat betekent aardappel en friet betekent dus gebakken. Overigens heten ze in het modern Frans pommes frites, van pommes de terre (aardappel). Dit is in het Duits weer overgenomen als Pommes. In Duitsland vragen ze dus feitelijk om een portie appelen.
Geschiedenis
In feite heeft de Engelse naam niets met Frankrijk te maken. De Engelse naam is afgeleid van het in reepjes snijden van aardappelen, in het Engels: to be frenched. Oftewel, in Engeland heet patat letterlijk “in reepjes gesneden gefrituurde dingen” (fries). Andere talen hebben trouwens de Engelse naam verkeerd opgevat; in het IJslands heet patat franskar kartöflur, oftewel Franse aardappelen. Omdat dit wat lang is om telkens bij de snackbar te moeten opnoemen, vragen ze daar naar Franskar, oftewel naar een portie Fransen.
Volgens een oud familiedocument in het bezit en uit de familie van Belgische historicus Joseph Gérardriet kwam in België friet voor het eerst voor rond het jaar 1680. In de plaatsjes Andenne, Namen en Dinant bestond de gewoonte om te vissen in de Maas. De vissen die te klein uitvielen, werden in olie gebakken. In de winter of bij een sterke stroming werd het te gevaarlijk om te vissen. Als vervanging op de gefrituurde vis, sneed men visvormen uit aardappels en bakten deze eveneens in olie.
Dit verhaal is echter nooit gepubliceerd en is daarom ook nooit door andere historici onderzocht op waarheid. Ook inhoudelijk zijn er een aantal problemen met dit verhaal. De friet was geïntroduceerd in 1680, terwijl andere historische bronnen erop wijzen dat de aardappel pas rond 1735 in de streek verbouwd werd. Tevens is het onlogisch dat men zoveel vet wilde gebruiken voor de bereiding van friet, kijkend naar de grote armoede in die periode.
In Frankrijk ligt een andere verklaring voor het ontstaan van friet. De Fransen claimen de uitvinding van de ‘patates frites’, vanwege het feit dat zij de eerste frituur hadden. Deze zou op de Pont Neuf hebben gestaan.
Rond 1900 waren frieten, in tegenstelling tot België, niet erg bekend in Nederland. Het is niet duidelijk waar en wanneer de eerste frieten gemaakt of verkocht zijn in Nederland. Ubel Zuiderveld, een snack- en fastfooddeskundige, suggereerde dat de eerste frieten op de kermis van Bergen op Zoom verkocht zijn. Verder onderzoek ontkrachtte zijn claim. Het blijkt namelijk dat de eigenaar van een Bredase gebakkraam al in 1868 in de krant adverteerde met ‘Pommes de terre frites’ en in 1882 staan frieten in restaurants in Venlo en Amsterdam op het menu. De friet werd pas populair in Nederland toen Belgische vluchtelingen van de Eerste Wereldoorlog de Nederlandse gastgezinnen trakteerden op een grote schaal friet.
Kijk HIER voor een van de vele frietje/patat met …………
Kijk op DEZE link voor de Belgische frietkot cultuur.
