Gravad lax of gravlax is een typisch Scandinavisch gerecht van rauwe zalm dat voornamelijk als aperitiefhapje gegeten wordt in Scandinavië. In Nederland wordt het ook vaak als voorgerecht geserveerd of op een salade. De zalm wordt gemarineerd in een mengsel van zout , suiker en dille. Vervolgens wordt de zalm dun gesneden en met wat hovmästarsås of gravlaxsås, een zoetig sausje van mosterd en dille, op een plakje brood of met gekookte aardappelen geserveerd.
HISTORIE VAN GRAVAD LAX
In de middeleeuwen werd gravad lax door Noorse vissers gemaakt om de vis langer en beter te kunnen bewaren. Zij pekelden de zalm en lieten hem vervolgens licht “rijpen” door hem in het zand te begraven. Vaak werden er nog stenen op gelegd om er extra vocht uit te persen. Het woord grav is Zweeds en Noors voor “gat in de grond” of “graf” en lax (of laks) is “zalm”. Gravad lax is dus feitelijk “in de grond begraven zalm”. Tegenwoordig wordt gravad lax op een andere manier bereid. De zalm wordt nu een aantal dagen in een speciale marinade van zout, suiker en bepaalde kruiden, voornamelijk dille, gelegd. De zalm droogt daarbij wat uit, en het vrijgekomen vocht maakt van de marinade een sterk geconcentreerde brij die voor de saus gebruikt kan worden.